در هر حال طراحان این فضا‌ها همواره مکانی برای نشستن عابران، مسافران یا کاربران این فضا در نظر می‌گیرند.
درست است که تجهیزات و مبلمان شهری علاوه بر ایجاد فضاهایی آرام و دلپذیر، می‌تواند بر زیبایی و چشم‌نواز بودن محیط پیرامون خود بیفزاید، اما متأسفانه اکثر این نشستنگاه‌ها اهداف زیبایی شناسی و تزئینی دارند و کمتر به راحتی آنها و تطابقشان با اصول ارگونومی (به کاربردن اطلاعات علمی درباره انسان در طراحی اشیا، نظام‌ها و محیط‌های مورد استفاده انسان ) فکر شده است.
« حالت نشستن فوق‌العاده مهم است چون در حالت نشسته فشار زیادی به کمر وارد می‌شود و این فشار حتی بیشتر از وقتی است که فرد می‌ایستد. بنابراین صندلی و نیمکتی برای نشستن مناسب است که ارتفاعش متناسب با قد و استیل بدنی افراد قابل تنظیم باشد.»محمد بیات ترک، مدرس دانشگاه هرمزگان با بیان این مطلب، اغلب صندلی‌هایی که در پارک‌ها و دیگر فضاهای عمومی شهری به کار می‌روند را غیر‌استاندارد می‌داند و می‌گوید: علاوه بر این هنگام نشستن روی صندلی بهتر است از زیر‌پایی استفاده شود تا ران پا با نشیمنگاه زاویه‌ای 10 تا 15 درجه بسازد، اما در فضاهای عمومی از چنین وسیله‌ای هم استفاده نمی‌شود و بنابراین نشستن طولانی‌مدت روی این صندلی‌ها و نیمکت‌ها باعث می‌شود فشار زیادی به کمر وارد شود.
زاویه پشتی صندلی از دیگر نکاتی است که این متخصص به آن اشاره می‌کند: پشتی صندلی باید زاویه‌ای حدود 110 تا 120 درجه داشته باشد اما اکثر نیمکت پارک‌ها قائم هستند که باعث می‌شوند شکل ستون فقرات حفظ نشود و فشار زیادی به مهره‌های کمر وارد شود.
اما آیا برای مبلمان شهری اساسا امکان درنظر گرفتن چنین استاندارد‌هایی با توجه به‌مدت زمان کوتاه استفاده افراد و هزینه‌بر بودن در نظر گرفتن چنین تسهیلاتی ممکن و معقول است؟ پاسخ این کارشناس آسیب‌شناسی ورزشی به این سؤال همشهری منفی است: مسلما در هیچ‌کجای دنیا برای فضاهای عمومی و شهری این انتظار وجود ندارد که ارتفاع نیمکت‌ها قابل تنظیم باشد، اما دست‌کم استاندارد‌هایی رعایت می‌شود که با در نظر گرفتن میانگین قد افراد یک شهر ارتفاع، پهنا و دیگر مشخصات یک صندلی برای فضای عمومی طراحی شود. اما به‌نظر می‌رسد در کشور ما با توجه به اینکه ما آمار و اطلاعات دقیقی از مشخصات ظاهری افراد جامعه نداریم، به درستی این طراحی‌ها صورت نمی‌گیرد و این حد‌اقل استاندارد هم در بسیاری از طراحی‌ها در نظر گرفته نمی‌شود.
اظهارات بیات ترک از سوی خانم دکتر خداده، عضو هیات علمی دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران نیز مورد تایید قرار می‌گیرد. وی با بیان اینکه در طراحی مبلمان شهری آنتروپومتری (طراحی ابعاد و اندازه بر حسب سن، سایز و دیگر مشخصات جامعه هدف) باید رعایت شود، می‌گوید: چنین نمونه‌گیری آماری در کشور ما وجود ندارد و طراحی‌ها معمولا از روی نمونه‌های خارجی انجام می‌شود و ممکن است بر حسب تصادف بعضی از نیمکت‌ها وصندلی‌ها برای کاربران ایرانی مناسب باشد و برخی دیگر مشخصات لازم را نداشته باشند.
بدنسازی در فضای عمومی
در سال‌های اخیر ساخت و نصب وسایل مختلفی که برای بالابردن توان جسمانی و عضلانی و نیز ایجاد نشاط و سرور در بین شهروندان مختلف اعم از زن و مرد، پیر وجوان و حتی کودک و خردسال در شهرها استفاده می‌شوند یکی از اصولی‌ترین موارد در حیطه مبلمان شهری است.
استفاده از طراحان و متخصصانی که در زمینه ارگونومی و آنتروپومتری، فیزیولوژی و حرکت‌شناسی و آسیب شناسی حرکات ورزشی دارای اطلاعات کافی باشند از مواردی‌است که در طراحی وسایل ورزشی شهری باید با دقت فراوان مورد توجه مسئولان شهری قرار گیرد؛ چرا که در این خصوص اولا مدت زمان استفاده از یک وسیله زیاد‌تر از آن است که مانند نیمکت پارک بشود استاندارد‌ها را در حد‌اقل ممکن رعایت کرد. دوم آنکه اشتباه یا کوتاهی در این زمینه حتی ممکن است به نقص عضو و آسیب‌دیدگی افراد منجر شود.
اما متأسفانه به‌نظر می‌رسد گاهی در این موارد به‌دلیل نا‌آگاهی مسئولان مختلف نصب وسایل ورزشی پارک‌ها با کپی برداری از وسایل خارجی که از نظر آنتروپومتری و ارگونومی متناسب با ابعاد و اندازه و حتی فرهنگ و رفتار شهروندان ایرانی نیست انجام شده است.
«اکثر این وسایل برای چینی‌هایی با قد حدود 5/1 متر و وزن 50 کیلوگرم طراحی شده در حالی که میانگین قد مردم ما 170 است و وزن متوسط مردم هم حدود 70 کیلوگرم است.
این مسئله مقاومت دستگاه‌ها را کم کرده است؛ ضمن اینکه بسیاری از وسایل متناسب با ساختار فیزیکی افراد قابل تنظیم نیستند. در برخی از دستگاه‌ها نیز قطعات به‌کار رفته از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست و در اندک زمانی از کار افتاده یا به‌طور کل نابود می‌شوند مانند شکسته شدن برخی پدال‌ها، جدا شدن زنجیرها و از کار افتادن قسمت‌های سیمی.»
استفاده از شفت به‌جای بلبرینگ و همچنین کم بودن ضخامت لوله‌ها و استفاده از جوش‌های ضعیف از دیگر مشکلاتی است که مهندس لاهیجی به آنها اشاره می‌کند. بی‌توجهی به چنین مسائلی باعث شده که تاکنون بسیاری از وسایل آسیب ببینند و همچنین تعدادی از استفاده‌کنندگان هم با آسیب دیدگی مواجه شوند. این کارشناس افراد مصدوم را در گروه سنی زیر 15 سال ذکر می‌کند و ادامه می‌دهد: «این وسایل اصلاً برای گروه سنی کودکان طراحی نشده و استفاده بچه‌های زیر 13 سال و با قد کمتر از 5/1 متر از این وسایل توصیه نمی‌شود.»
اما چرا هنگام طراحی و نصب این وسایل، کیفیت مناسب مدنظر قرار نگرفته است؟ لاهیجی این سؤال را اینگونه پاسخ می‌دهد: «طرح ساخت این وسایل را اصلاً شخصی از روی نمونه‌ها و عکس‌های وسایل مورد استفاده در چین در زمان شهردار قبلی به شهرداری پیشنهاد داد که مورد توجه قرار گرفت.
در آن زمان ما با اینکه با اصل طرح موافق بودیم از مسئولان خواستیم تا به ما فرصتی دهند تا با انجام مطالعات لازم دستگاه‌ها را متناسب با فیزیک و فرهنگ مردم خودمان طراحی کنیم، اما با این استدلال که قرار است این طرح هرچه زودتر و در زمان همین شهردار به بهره‌برداری برسد، این زمان از ما دریغ شد و در نتیجه 50 ست (هرکدام شامل 20 دستگاه) توسط بخش خصوصی و تحت نظارت سازمان زیباسازی از روی نمونه‌های چینی ساخته و در بوستان‌های تهران نصب شد و علاوه بر آن به‌دلیل استقبال مردم، شهرداری مناطق هم به‌طور مستقل در برخی پارک‌ها دستگاه‌ها را نصب کردند که با وجود صرف هزینه‌ای حدود 10 تا 14 میلیون تومان برای هر ست، به دلایلی که ذکر شد دستگاه‌ها از کیفیت و ماندگاری مناسب بی‌بهره‌اند.»
مشکلاتی که پس از نصب دستگاه‌ها پدید آمد باعث شد دکتر قالیباف شهردار تهران مجوز طراحی نمونه‌های جدید را بدهد و به این ترتیب در بسیاری از بوستان‌های تهران ست‌های ورزشی استاندارد با رنگ آبی و طوسی جایگزین وسایل چینی زرد و قرمز شد. تعداد این ست‌ها اکنون به حدود 150 ست رسیده است، اما همچنان وسایل چینی در بوستان‌ها نصب می‌شوند. متأسفانه در برخی مناطق به‌دلیل قرارداد‌هایی که با چند بازرگان وجود داشته همچنان از این وسایل چینی استفاده می‌شود که برای قد و قواره ایرانی‌ها مناسب نیست و نهایتا بعد از 6 ماه می‌شکنند.
توصیه‌های ایمنی
برای استفاده از دستگاه‌های بدنسازی پارک‌ها، بد نیست این توصیه‌ها را مدنظر داشته باشیم:
افرادی که دارای ناراحتی‌های جسمانی هستند بدون هماهنگی با افراد ذیصلاح یا پزشک از وسایل ورزشی استفاده نکنند؛ افرادی که مشکلات قلبی- ریوی دارند هنگام استفاده از وسایل در کنترل ضربان قلب خود نهایت دقت را به‌کار برند؛ از انجام حرکات با سرعت زیاد یا فشار بیش از اندازه جداً پرهیز کنید؛ قبل از استفاده از وسایل حتماً بخش‌های درگیر بدن را به‌صورت اختصاصی گرم نمایید؛ لباس مناسب علاوه بر راحتی می‌تواند از بروز برخی مشکلات (عدم‌حرکت مناسب- ایجاد حساسیت پوستی و...) جلوگیری کند؛ مراقب محل‌های اتصال ابزارها و سایر بخش‌ها باشید تا از آسیب دیدگی احتمالی جلوگیری شود.
اغلب دستگاه‌ها برای سنین نوجوانان به بالا طراحی شده است پس مراقبت از عدم استفاده کودکان از این وسایل الزامی است. استفاده نادرست برخی وسایل می‌تواند باعث ناراحتی شود پس حتماً قبل از به‌کارگیری وسایل از نحوه کارکرد و تاثیرات آن مطلع شوید.
